Błonie Duże

  • Drukuj zawartość bieżącej strony
  • Zapisz tekst bieżącej strony do PDF

22 grudnia 2019

Nazwa Błonie pochodzi od określenia błonie, które oznacza rozległą przestrzeń, pastwisko . Błonie Duże mogą się pochwalić zachowanym do dziś dokumentem książęcym, nadającym grunty tej wsi dla rycerstwa. Jest on datowany na rok 1420, lecz znawcy uważają że został wystawiony nieco wcześniej.

Zapewne wioska powstała zanim go wystawiono, gdyż we wspomnianym dokumencie mówi się o nadaniu wsi, a nie gruntów. Miał ją otrzymać niejaki Jan z Obrązowicz {de Obrązovicze) na prawie lennym z obowiązkiem służby wojskowej. Jan miał prawo do pełnego użytkowania wsi z wyjątkiem pobierania miodu z barci książęcych. Nadanie obejmowało obecne grunty wsi Błonie Duże i Błonie Małe. Potomkiem Jana Obrązowicza był Andrzej z Błonia, który w 1441 lub 1451 roku sprzedał połowę wsi na rzecz Tomasza i Przecława z Bielan. Od tej pory wioska podzieliła się na dwie części. Mieszkali tu różni rycerze używający herbów: Lubicz i Nałęcz oraz innych herbów. Przyjęli oni nazwisko Błoński. Niektórzy Błońscy doszli do pewnego znaczenia w okolicy. W 1467 roku Paweł Błoński otrzymał od Mikołaja Sokołowskiego z Sokołowa wójtostwo w Rogowie. Przed 1475 roku żył tu pisarz ziemski drohicki, Jan z Błonia2. Błońscy posiadali też majątki w innych ziemiach dawnej Rzeczpospolitej. W 1528 roku szlachta z tej wsi wystawiła na popis szlachty litewskiej czterech zbrojnych jeźdźców. Wśród nich wyróżniał się Jan Błoński, który stawił się na popis z dwoma towarzyszami. Był to największy pan w tej wsi. Wdowa po nimhojnie obdarowała później kościół w Skibniewie i Sokołowie. Rodzina, Herbarz szlachty polskiej, opracowany przez Seweryna hrabiego Uruskiego (Armorial of Polish Nobility by Severin count Uruski)., T. 1-14, Warszawa 1906, Tom 1-16 i Uzupełnienia. Warszawa, 1899-1913, tom I, s. 238. Większość Błońskich przyjęła herb Nałęcz, zostali oni opisani przez hrabiego Uruskiego, który zanotował: ,J3łońscy herbu Nałęcz - Dawna i rozrodzono w ziemi drohickiej rodzina. W wyniku podziałów pierwotnej wsi w XVI wieku nastąpił ostateczny podział na mniejsze części. W 1569 roku wyróżniano już: Błonie Wielkie, Błonie Małe i Błonie Kusiów2, Spis podatkowy z 1580 roku przekazuje stan dużego rozdrobnienia okolic Błonia, dziedziczyło tu wielu rycerzy. Większość sama uprawiała swoje kawałki ziemi, lecz kilku bogatszych miało w swoich gospodarstwach chłopów. Miejscowość należała do parani kożuchowskiej. Herbarze zanotowały nieco informacji o rodzie Błońskich z ksiąg grodzkich i ziemskich. Zapiski pochodzą już z 1510 roku: Agnieszka z Zaliwskich, wdowa po Janie z Błonia, z ziemi drohickiej, sprzedała część Załiwia 1510 r.; syn ich Jan. Większość była to uboga szlachta, ale wielu doszło do ważnych urzędów. Przedstawiciele rodu brali też udział w elekcjach królewskich, świadczy o tym zapis: Jan Wawrzyniec [Błoński], syn Wojciecha, komornik ziemski drohicki, 1670 r. Krzysztof i Szczęsny podpisali z województwem podłaskiem elekcyę Augusta II. Maciej, podczaszy drohicki 1745 r., z Teodory Mąkolskiej miał syna Teodora. Teodor, regent grodzki radomski i stęzycki 1788 r. Zachowały się też niektóre dane na temat sprzedaży ziemi: Wojciech Nałęcz Błoński, syn Franciszka i Wiktoryi z Radzikowskich, sprzedał część wsi Błonie Małe w ziemi drohickiej Tarkowskiemu 1786 r., Józef, syn Michała, nabywca 1760 r. części dóbr Brodacze i Błonie; Stefan, ur. 1763 r., syn Jakóba i Bogumiły, wnuk Walentego. Ojciec jego sprzedał 1757 r. część dóbr Błonie, bratu stryjecznemu Michałowi, synowi Jana. Ignacy Nałęcz Błoński, syn Franciszka, nabył 1785 roku część dóbr Błonie, od brata swego Pawła. Ojciec jego Franciszek, syn Pawła, nabył 1737 roku część tych dóbr od Jana, syna Stanisława. Antoni, syn Wawrzyńca i Antoniny Demideckiej, dziedzic na Błoniu 1784 roku4. Wielu Błońskich herbu Nałęcz notowano jako oficerów w wojsku polskim. Niektórzy przedstawiciele rodu udowodnili swoje prawa szlacheckie w pierwszej połowie XIX wieku. Byli to potomkowie (wnukowie) Macieja podczaszego drohickiego (Aleksander syn Teodora i Piotr syn Filipa), który w 1741 roku kupił od Józefa Kossakowskiego i Józefy Zielińskiej dobra Kossów. Na początku XIX wieku była to dosyć spora wioska, w 1827 roku liczyła 39 domów i 214 mieszkańców 5. Szlachta wylegitymowana. Mieszkający tu ludzie byli zawsze bardzo religijni. Świadczy o tym chociażby iczba krzyży i kapliczek przydrożnych. Na mapie z latach trzydziestych XIX wieku można odnaleźć aż 8 tego typu obiektów w rejonie wsi. Słownik Geograficzny z 1880 roku zapisał: Błonie Wielkie, wieś w powiecie sokołowskim, gminie Wyrozeby, parafii Kożuchówek W tym czasie Błonie Wielkie miały 33 domy, 209 mieszkańców i 800 mórg obszaru1. W 1921 roku w miejscowości notowano 42 domy i 226 mieszkańców2. W czasie okupacji niemieckiej Błonie Duże były ośrodkiem konspiracyjnych Narodowych Sił Zbrojnych. Przyjeżdżali tu nawet na odczyty przedstawiciele tej organizacji z Warszawy3. Błonie Duże były też miejscem konspiracji akowskiej. Zorganizowała się tutaj drużyna AK. To właśnie Błonie Duże oraz Włodki były miejscami kontaktowymi przedstawicieli władz polskiego państwa podziemnego z Warszawy i obwodu sokołowskiego. W domu sołtysa Stanisława Skorupki odbywały się tajne spotkania W domu Księżopolskich chronili się żołnierze AK. To również w pobliżu tej wsi miał miejsce jedyny zrzut materiałów wojskowych dla obwodu sokołowskiego z samolotów startujących w Włoch. W akcji w nocy z 8 na 9 kwietnia 1944 roku brali udział: Marian Solnicki „Dzik" z Patrykóz, Józef Rawa „Baran" - zastępca dowódcy drużyny Błonie, Stanisław Skorupka „Sep", Mieczysław Skorupka „Sowa", Stanisław Czarnocki „Bocian", Edward Błoński jastrząb", Stanisław Kobyliński „Lis", Józef Wierzbicki „Sum", Stanisław Kosieradzki z Włodek, Zdzisław Kuśmierkiewicz „Rej", Stanisław Maleszęwski „Mściciel", Paweł Gałecki „Dąb" i inni, większość z nich pochodziła właśnie z Błonia. Całą udaną akcją zrzutu dowodzono z domu Stanisława Skorupki . Materiały wojskowe magazynowano w domu Eugeniusza Błońskiego1. W dniu 16 lipca 1944 roku próbowano uprowadzić starostę sokołowskiego Ernesta Gramssa na szosie Repki - Sokołów. Akcja ta przeprowadzona została siłami miejscowych oddziałów oraz żołnierzy przybyłych z Warszawy. Oddział wyznaczony do akcji składał się głównie z żołnierzy Józefa Rawy „Barana" z Błonia. To właśnie w Błoniu odbyła się koncentracja 50 osobowego oddziału przed akcją. Akcja nie powiodła się - partyzanci mieli trzech rannych: Nasiłowskiego z Patrykóz, Kosieradzkiego z Błonia oraz żołnierza z miejscowości Włodki2. Większość żołnierzy wymienionych wyżej w czasie przyjmowania zrzutu wzięła też udział w akcji „Burza" w końcu łipca 1944 roku3. Wkrótce potem drużyna z Błonia została zdemobilizowana.

Rozwiń Metryka

Podmiot udostępniający informację:
Data utworzenia:2019-12-22
Data publikacji:2019-12-22
Osoba sporządzająca dokument:
Osoba wprowadzająca dokument:Łukasz Kiryluk
Liczba odwiedzin:2749